UOKiK przygotował zestawienie najczęstszych pytań i odpowiedzi dotyczących nowych przepisów dot. przewagi kontraktowej
Prezes UOKiK może interweniować w przypadku nieuczciwegowykorzystywania przewagi kontraktowej na rynku rolno-spożywczym od 2017r. Na podstawie obowiązującej dotąd ustawy zostało wszczętych 16postępowań w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagękontraktową, w wyniku których wydanych zostało 10 decyzji dotyczącychnieuczciwych praktyk. Wystosowano również ponad 90 wystąpień doprzedsiębiorców w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagękontraktową. Łączne kary finansowe wyniosły ponad 800 mln zł.
Obecna zmiana przepisów wynika z implementacji unijnej dyrektywy 2019/633w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach międzyprzedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych.Głównym celem nowej ustawy, podobnie jak obowiązujących przepisówjest eliminowanie nieuczciwych praktyk handlowych wymierzonych np. w rolników, czy dostawców produktów do dużych sieci handlowych.
– Po wejściu w życie ustawy kontynuujemy dotychczasowe działaniazmierzające do poprawy sytuacji słabszych podmiotów na rynkurolno-spożywczym. Nowe przepisy w zasadniczych kwestiach odpowiadająaktualnie stosowanym rozwiązaniom. Jednocześnie wprowadzają zmiany,które ułatwią zwalczanie nieuczciwych praktyk, a tym samym doprowadządo zmniejszenia liczby naruszeń występujących na rynku – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Nowe rozwiązania
Nowością jest m.in. domniemanie odnoszące się do pojęcia „znaczącejdysproporcji w potencjale ekonomicznym”, czy też katalog nieuczciwychpraktyk, w przypadku których nie ma konieczności badania, czy są onesprzeczne z dobrymi obyczajami i zagrażają istotnemu interesowi drugiejstrony lub go naruszają.
– Dzięki doświadczeniom zdobytym w ciągu kilku lat obowiązywaniaobecnej ustawy zaproponowałem również rozwiązania, które są niezbędne napolskim rynku. Mam na myśli np. możliwość przedstawiania przez PrezesaUOKiK istotnego poglądu w sprawie. To rozwiązanie, które stosujemy m.in.w sprawach z zakresu ochrony konsumentów, będzie wsparciem prawnym dlaprzedsiębiorcy lub rolnika w sporze sądowym z dużym kontrahentem zbranży rolno-spożywczej – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Istotną zmianą wprowadzoną z inicjatywy Prezesa Urzędu będzie równieżbezwzględny zakaz nieuzasadnionego obniżania należności z tytułu dostawyproduktów rolnych lub spożywczych po jej przyjęciu przez nabywcę, wszczególności na skutek żądania udzielenia rabatu. Pozwoli towyeliminować narzucanie przez duże sieci handlowe swoim dostawcomnieuzgodnionych wcześniej rabatów handlowych za zrealizowane jużdostawy.
Przewaga kontraktowa w pytaniach i odpowiedziach
W związku z wejściem w życie ustawy UOKiK przygotował informację oprzepisach dotyczących przewagi kontraktowej i praktykach Urzędu wformie pytań i odpowiedzi. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:
- Czym jest przewaga kontraktowa? Czy samo posiadanie takiej przewagi jest zakazane?
Przewaga kontraktowa związana jest z występowaniem znaczącejdysproporcji w potencjale ekonomicznym między kontrahentami. W ustawiezostało zawarte domniemanie, zgodnie z którym ta dysproporcja występujew przypadku przekroczenia przez jedną ze stron umowy określonego progurocznych obrotów, zależnego od wysokości obrotu uzyskiwanego przezsłabszego ekonomicznie kontrahenta.
Przykładowo jeśli roczny obrót dostawcy nie przekracza równowartości 2mln euro, to przewagę nad nim będzie posiadał nabywca, którego rocznyobrót przekracza tę kwotę.
- Na czym polegają praktyki bezwzględnie zakazane (tzw. praktyki „czarne”)?
Do praktyk bezwzględnie zakazanych zalicza się m.in.:
- anulowanie przez nabywcę zamówienia w czasie krótszym niż 30 dni przedprzewidywanym terminem dostarczenia łatwo psujących się produktówrolnych lub spożywczych;
- żądanie przez nabywcę od dostawcy zapłaty za pogorszenie się stanu lubutratę produktów rolnych lub spożywczych, do których doszło w obiektachnabywcy lub po przejściu własności tych produktów na nabywcę z przyczynniezawinionych przez dostawcę;
- grożenie podjęciem handlowych działań odwetowych lub ich podejmowanieprzeciwko dostawcy, jeżeli ten korzysta z praw przysługujących mu namocy umowy lub przepisów prawa;
- nieuzasadnione obniżanie należności z tytułu dostarczenia produktówrolnych lub spożywczych po ich przyjęciu przez nabywcę w całości albo wumówionej części, w szczególności na skutek żądania udzielenia rabatu.
- Na czym polegają praktyki dozwolone pod określonymi w ustawie warunkami (tzw. praktyki „szare”)?
Zgodnie z ustawą stosowanie praktyk „szarych” jest dozwolone podwarunkiem, że zostały one uprzednio jasno i jednoznacznie uzgodnione wumowie między nabywcą a dostawcą.
Wskazane praktyki polegają m.in. na:
- zwrocie przez nabywcę dostawcy niesprzedanych produktów, bez zapłaty za te produkty lub za ich unieszkodliwianie;
- pobieraniu od dostawcy opłaty stanowiącej warunek przechowywania,prezentowania lub oferowania do sprzedaży jego produktów lubudostępniania takich produktów na rynku;
- żądaniu przez nabywcę od dostawcy ponoszenia całości lub częścikosztów obniżek cen produktów sprzedawanych przez nabywcę w ramachorganizowanej przez nabywcę promocji.