Baza wiedzy
Baza wiedzy > Doniesienia naukowe > Zdrowotne aspekty spożycia soków owocowych i słodzonych napojów: związek z nadwagą u młodzieży i nowotworami u dorosłych

Zdrowotne aspekty spożycia soków owocowych i słodzonych napojów: związek z nadwagą u młodzieży i nowotworami u dorosłych

27.05.2015

Lidia Wądołowska1, Justyna W. Wuenstel1, Beata Krusińska1, Iwona Hawrysz1, Małgorzata
A. Słowińska1, Maciej Biernacki2, Anna Czerwińska3, Ewa Niedźwiedzka1, Joanna Kowalkowska1,
Lidia Kurp1

1Katedra Żywienia Człowieka, Wydział Nauki o Żywności, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olszynie

2Katedra Chirurgii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

3Samodzielny Publiczny Zespół Gruźlicy i Chorób Płuc w Olsztynie

Wzrastające spożycie soków owocowych i słodzonych napojów budzi zainteresowanie ich wpływem na zdrowie z powodu zawartości  naturalnych i/lub dodanych mono- i disacharydów.

U młodzieży zwiększone ryzyko nadwagi było związane z codziennym spożywaniem słodzonych napojów, lecz nie wykazywało związku z codziennym spożywaniem soków owocowych. U dorosłych związek między ryzykiem nowotworów a częstością spożycia soków owocowych i słodzonych napojów był pośredni. Mniejsze ryzyko nowotworów było związane z prozdrowotnym wzorem żywienia, który charakteryzował się spożyciem soków owocowych, a większe ryzyko nowotworów było związane z niezdrowym wzorem żywienia, który charakteryzował się spożyciem słodzonych napojów.

Cel: Analiza współzależności między spożyciem soków owocowych i słodzonych napojów a występowaniem chorób dieto-zależnych – nadwagi u młodzieży i nowotworów u dorosłych.

Metody: Wykonano 2 badania: (1) badanie przekrojowe u młodzieży w wieku 13-19 lat (1700 osób), (2) badanie kliniczno-kontrolne u dorosłych (202 osób), w tym u kobiet ze zdiagnozowanym nowotworem piersi i mężczyzn ze zdiagnozowanym nowotworem płuc (71 osób z nowotworami) i osób bez tych nowotworów (131 osób). Spożycie soków owocowych i słodzonych napojów oraz innej żywności oceniono metodą częstotliwości spożycia żywności. Użyto 5 kategorii częstości spożycia: od rzadziej niż raz w tygodniu’ do ‘codziennie’. U młodzieży zmierzono masę ciała i wysokość, obliczono wskaźnik masy ciała (BMI) i oceniono występowanie nadwagi. U dorosłych za pomocą analizy głównych składowych (PCA) wyłoniono 3 wzory żywienia. ‘Mleczno-owocowo-warzywny’ wzór żywienia charakteryzował się spożyciem produktów mlecznych, soków owocowych, owoców, warzyw i chleba razowego. Wzór ‘Żywność przetworzona i fast-food’ charakteryzował się spożyciem napojów alkoholowych, napojów energetyzujących, zup w proszku lub gotowych zup zagęszczonych, konserw mięsnych, rybnych lub warzywno-mięsnych, żywności typu fast-food i słodzonych napojów. ‘Tradycyjny polski’ wzór żywienia charakteryzował się spożyciem mięsa, żywności smażonej, ziemniaków i warzyw.

Wyniki: Soki owocowe codziennie piło 28% młodzieży i 15% dorosłych a słodzone napoje 17% młodzieży i 2% dorosłych. Prawidłową masę ciała miało 77% młodzieży, a nadwagę 17%. U młodzieży codzienne spożywanie soków owocowych nie było związane z występowaniem nadwagi (iloraz szans 0,83; 95% przedział ufności: 0,51-1,37) w porównaniu z młodzieżą spożywającą soki owocowe rzadziej niż raz w tygodniu (iloraz szans 1,00). Codzienne spożywanie słodzonych napojów przez młodzież zwiększało o 62% ryzyko występowania nadwagi (iloraz szans 1,62; 95% przedział ufności: 1,07-2,46) w porównaniu z młodzieżą spożywającą słodzone napoje rzadziej niż raz w tygodniu. U dorosłych nie wykazano istotnej zależności między występowaniem nowotworów a częstością spożycia soków owocowych i słodzonych napojów, a także między nowotworami a ‘Tradycyjnym polskim’ wzorem żywienia. U dorosłych stwierdzono mniejsze o 60% ryzyko nowotworów w górnym tercylu wzoru ‘Mleczno-owocowo-warzywnego’ (iloraz szans 0,40; 95% przedział ufności: 0,19-0,82) w porównaniu do dolnego tercyla tego wzoru. Większe o  150% ryzyko nowotworów u dorosłych stwierdzono w górnym tercylu wzoru żywienia ‘Żywność przetworzona i fast-food’ (iloraz szans 2,50; 95% przedział ufności: 1,21-5,15) w porównaniu do dolnego tercyla tego wzoru.

Artykuł opublikowano w Pol. J. Food Nutr. Sci., 2015, Vol. 65, No. 3, pp. 0-0
DOI: 10.2478/pjfns-2013-0013