Baza wiedzy
Baza wiedzy > Doniesienia naukowe > Prozdrowotne składniki w owocach i sokach owocowych

Prozdrowotne składniki w owocach i sokach owocowych

23.10.2013

dr Beata Piórecka

Większość świeżych owoców ma wysoką gęstość odżywczą, wynikającą z dużej zawartości witamin i składników mineralnych w porównaniu do ich wartości energetycznej. Przygotowane z owoców soki mają również znaczenie w żywieniu człowieka, ze względu na zachowane w nich składniki mineralne oraz w dużej części także witaminy. Obecne w owocach i sokach składniki mineralne to głównie potas, miedź oraz mangan, a w przypadku witamin są to bardzo dobre źródła witaminy C oraz A (w postaci prowitaminy). Borówka amerykańska, jeżyny, czy winogrona zawierają także znaczące ilości witaminy K, natomiast nieliczne owoce są źródłem kwasu foliowego (np. maliny, pomarańcze). Niektóre z wymienionych witamin należą do związków o właściwościach przeciwutleniających. Ich działanie wzmacniane jest przez związki polifenowe, głównie kwasy fenolowe i flawonoidy. Najbardziej aktywne flawonoidy to antocyjany, znajdujące się w ciemnoczerwonych owocach jagodowych (m.in. aronia, czarne porzeczki, jeżyny).

Zawarty w omawianej grupie produktów błonnik pokarmowy, szczególnie jego frakcje rozpuszczalne (pektyny), określany jest jako prebiotyk. Jednym z jego działań jest usuwanie toksyn z organizmu, ma on też wpływ na zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi (wraz z potasem) oraz poziomu cholesterolu i trójglicerydów. Odpowiednie spożycie owoców i warzyw ma znaczenie w profilaktyce i leczeniu wielu chorób przewlekłych niezakaźnych tj. choroba niedokrwienna serca, udar mózgu, czy nowotwory. Przykładowo w Polsce w latach 1990-2002 rozpowszechnienie choroby wieńcowej spadło o 38% wśród mężczyzn i 42% wśród kobiet. Spadek ten, oprócz korzystnej zmiany w strukturze spożycia kwasów tłuszczowych, wiąże się ze zwiększeniem spożycia owoców.

Na spożycie owoców i warzyw mają wpływ czynniki socjo-demograficzne oraz styl życia. Grupy społeczne o niskich dochodach konsumują mniej, a kobiety, osoby wykształcone czy prowadzące aktywny tryb życia zazwyczaj spożywają ich więcej. Niestety z badania budżetów gospodarstw domowych w latach 2009-2011 wynika, że w porównaniu do 2008r. gospodarstwa domowe ograniczyły konsumpcję większości artykułów żywnościowych, w tym owoców o 8,4%, a warzyw o 6%.

W oparciu o dane GUS dzienne spożycie błonnika pokarmowego w latach 2000-2009 uległo obniżeniu i w 2009r. wyniosło średnio 25,4 g. Owoce i soki owocowe stanowiły około 13% udziału w jego dostarczaniu wraz z pożywieniem. W raporcie opracowanym przez Fresfel z 2012r. spożycie świeżych warzyw i owoców wśród mieszkańców 27 krajów Unii Europejskiej wynosi średnio 382 g na dzień i jest to nadal poniżej zalecanej przez WHO ilości minimalnej (400 g). Zgodnie z zaleceniami różnorodne i świeże warzywa oraz owoce należy spożywać do każdego posiłku. Spożywanie 100% soków owocowych lub owocowo-warzywnych (szklanka 200ml) można uznać jako jedną z pięciu zalecanych porcji warzyw lub owoców.